ភ្នំពេញ៖ យោងតាមបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីពន្ធលើប្រាក់ចំណូល ចំណូលអាជីវកម្មត្រូវបានបែងចែកជា ៣ប្រភេទ ដូចខាងក្រោម៖

១-ចំណូលពីសកម្មភាពអាជីវកម្ម៖ គឺជាចំណូលដែលបានមកពីការផ្គត់ផ្គង់ទំនិញឬសេវាដែលជាសកម្មភាពអាជីវកម្មដែលមានបញ្ជាក់ នៅលើបណ្ណពន្ធប៉ាតង់របស់សហគ្រាស។ ចំណូលពីសកម្មភាពអាជីវកម្ម រួមបញ្ចូលទាំងការទទួលស្គាល់ចំណូលដែលកើតអំពីការយកទំនិញឬសេវាសម្រាប់ប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ផងដែរ។

២-ចំណូលបន្ទាប់បន្សំ៖ គឺជាចំណូលទាំងឡាយណាដែលមិនមែនជាចំណូលពីសកម្មភាពអាជីវកម្មរបស់សហគ្រាស ប៉ុន្តែត្រូវគិតបញ្ចូល ផងដែរទៅក្នុងប្រាក់ចំណូលរបស់សហគ្រាស។ ចំណូលបន្ទាប់បន្សំមានជាអាទិ៍៖

• ចំណូលពីការជួលអចលនទ្រព្យ ទោះបីជាអចលនទ្រព្យនោះចូលរួម ឬមិនចូលរួមក្នុងសកម្មភាពអាជីវកម្មក្តី

• អចលនទ្រព្យដាក់ឱ្យតតិយជនប្រើប្រាស់ដោយឥតគិតថ្លៃ ត្រូវកំណត់ថាសហគ្រាសបានទទួលចំណូលជាប់ពន្ធដែលមានទឹកប្រាក់ ស្មើនឹងថ្លៃឈ្នួលតាមទីផ្សារនៃអចលនទ្រព្យ

• អចលនទ្រព្យដាក់ឱ្យនិយោជិតប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈឯកជនដោយឥតគិតថ្លៃ ត្រូវកំណត់ថាសហគ្រាសបានទទួលចំណូលជាប់ពន្ធ ដែលមានទឹកប្រាក់ស្មើនឹងថ្លៃឈ្នួលតាមទីផ្សារនៃអចលនទ្រព្យ វៀរលែងតែអចលនទ្រព្យដែលដាក់ឱ្យកម្មករនិយោជិតប្រើប្រាស់ ជារួមស្របតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្តីពីការងារ

• សួយសារ ដែលជាចំណូលបានមកពីអាជីវកម្មលើទ្រព្យសកម្មអរូបីផ្សេងៗ ដូចជាប្រកាសនីយបត្រតក្កកម្ម សិទ្ធិអ្នកនិពន្ធនិងសិទ្ធិ ប្រហាក់ប្រហែល គំនូរ គំរូប្លង់ សិទ្ធិអាជីវកម្ម សញ្ញាផលិត វិធីធ្វើជាដើម

• ចំណូលបន្ទាប់បន្សំដទៃទៀត ជាអាទិ៍មាន ចំណូលពីការលក់កាកសំណល់ ការជួលសម្ភារអាជីវកម្ម ប្រាក់ចំណូលពីសំបកវេចខ្ចប់។

៣-ចំណូលផ្សេងៗ៖ ក្រៅពីចំណូលពីសកម្មភាពអាជីវកម្ម និងចំណូលបន្ទាប់បន្សំ សហគ្រាសនៅមានចំណូលផ្សេងៗជាច្រើនទៀតដែល ត្រូវបញ្ចូលក្នុងប្រាក់ចំណូលជាប់ពន្ធ មានជាអាទិ៍៖

• ចំណូលពីមូលបត្រ ភាគហ៊ុន និងចំណូលភាគលាភ

• ចំណូលហិរញ្ញវត្ថុ (ចំណូលពីឥណទេយ្យ ប្រាក់ធានា គណនីបញ្ញើ គណនីចរន្ត...)

• ប្រាក់ចំណូលពីសកម្មភាពដែលបានធ្វើឡើងសម្រាប់ជាប្រយោជន៍បុគ្គលិក

• អំណោយ និងឧបត្ថម្ភធន

• ការសាងសង់ឬកែលម្អអចលនទ្រព្យដែលអ្នកជួលធ្វើឡើងដោយសោហ៊ុយផ្ទាល់ខ្លួន និងដោយមិនបានគិតថ្លៃពីសហគ្រាសវិញ ដែលនាំឱ្យមានការកើនឡើងនូវតម្លៃអចលនទ្រព្យ

• តម្លៃលើសពីការលក់ ឬឈប់ប្រើប្រាស់ទ្រព្យសកម្មអាជីវកម្ម

• សំណងធានារ៉ាប់រង

• សំណងផ្សេងៗ

• ការបន្ធូរបន្ថយនូវពន្ធអាករដែលកាលពីមុនបានកាត់ចេញពីប្រាក់ចំណូលជាប់ពន្ធ

• ការបន្ថយបំណុល។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ចំណូលពីសកម្មភាពអាជីវកម្ម និងចំណូលបន្ទាប់បន្សំ គឺជាផលរបរដែលជាមូលដ្ឋានសម្រាប់គណនាប្រាក់រំដោះពន្ធលើប្រាក់ចំណូលឬ ពន្ធអប្បបរមា៕

ដោយ៖ មឿន ឌីណា (Moeun Dyna)