អន្តរជាតិ៖ បណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតដោយ ការដំឡើងពន្ធ ដែលបានប្រកាសដោយប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Donald Trump កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមេសានេះ ដោយមានអ្នកវិភាគចង្អុលទៅទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចជិតស្និទ្ធរបស់ពួកគេជាមួយទីក្រុងប៉េកាំង និងអតិរេកពាណិជ្ជកម្មដ៏រឹងមាំជាមួយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនជាកត្តាសំខាន់។
កម្រិតខុសគ្នានៃពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលដាក់ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក៏អាចឃើញការផ្លាស់ប្តូរនៃការវិនិយោគបរទេសពីឥណ្ឌូចិនផងដែរ ដែលរួមមានវៀតណាម ឡាវ និងកម្ពុជាក្នុងចំណោមប្រទេសដទៃទៀត ទៅកាន់ប្រទេសដែលមានពន្ធទាបដូចជាហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី និងឥណ្ឌូនេស៊ី។ បើតាម អ្នកជំនាញ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីមួយនៅឯសេតវិមាន Rose Garden លោក Trump បានប្រកាសពីការដំឡើងពន្ធមូលដ្ឋានថ្មី១០ភាគរយ លើការនាំចូលទាំងអស់ដែលចូលមកក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏ដូចជាពន្ធប្រទេសជាក់លាក់លើទំនិញពីប្រទេសមួយចំនួនទៀតដែលត្រូវបានគេហៅថាពន្ធគយ "ទៅវិញទៅមក"។ លោក បានបញ្ជាក់ថា៖ «នេះជាថ្ងៃរំដោះ»។
កម្ពុជា និងឡាវ គឺជាប្រទេសដែលរងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងបំផុតនៅអាស៊ី ដោយបានជាប់ពន្ធនាំចូល ៤៩ភាគរយ និង ៤៨ភាគរយរៀងៗខ្លួន តាមពីក្រោយដោយវៀតណាម ៤៦ភាគរយ និងមីយ៉ាន់ម៉ា ៤៤ភាគរយ ប្រទេសថៃ ដែលជាដៃគូសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ៣៦ភាគរយ។
បណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងទៀតបានរងការវាយប្រហារ ដោយអត្រាពន្ធទាបធៀបនឹងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីដែលមាន ៣២ភាគរយ ម៉ាឡេស៊ី និងប្រ៊ុយណេ ២៤ភាគរយ និងហ្វីលីពីន ១៧ភាគរយ ខណៈ សិង្ហបុរី ត្រូវបានគេអបអរសាទរជាមួយនឹងពន្ធដំបូង ១០ភាគរយ។
បន្ទាប់ពីការប្រកាសរបស់លោក Trump បណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានព្យាយាមបញ្ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ផ្លូវការ ដោយអ្នកខ្លះប្រកាន់យកនូវវិធីសាស្រ្តដ៏តឹងតែងក្នុងប្រតិកម្មរបស់ពួកគេ ខណៈប្រទេសខ្លះទៀតដូចជាវៀតណាមជាដើម ដោយនិយាយថាពួកគេនឹងបង្កើត "ក្រុមឆ្លើយតបរហ័ស"។
សេដ្ឋវិទូម៉ាឡេស៊ី-អាមេរិក លោក Woo Wing Thye បានប្រាប់ CNA ថា បណ្តាប្រទេសនៅឥណ្ឌូចិនត្រូវបានគេកំណត់គោលដៅទំនងជាដោយសារតែការយល់ឃើញពីទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មកាន់តែរឹងមាំជាមួយប្រទេសចិន ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលចាត់ទុកទីក្រុងប៉េកាំងថាជា "ការគំរាមកំហែងទីមួយ" នៅក្នុងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មសកល។
លោក Woo ដែលជាអនុប្រធានការិយាល័យអាស៊ីនៃបណ្តាញដំណោះស្រាយអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បាននិយាយថា លោក Trump កំពុងធ្វើនូវអ្វីដែលគាត់មើលឃើញថាជាការធ្វើឱ្យកម្រិតទីផ្សារលេងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ហើយគាត់យកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសចំពោះប្រទេសដែលមានសម្ព័ន្ធមិត្តជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសចិន។ ការកំណត់គោលដៅប្រទេសទាំងនេះ (ឥណ្ឌូចិន) កំពុងពង្រីកការប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយចិន ដែលជារឿងអកុសលណាស់ ព្រោះវាអាចជួយជំរុញប្រទេសទាំងនេះចូលទៅក្នុងអាវុធរបស់ចិនបានយ៉ាងល្អ។ ប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនធ្លាប់បាននិយាយថាពួកគេចង់រក្សាអព្យាក្រឹត ប៉ុន្តែពន្ធគយទាំងនេះអាចជំរុញពួកគេ (ដើម្បីគាំទ្រទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក)។ លោក បញ្ជាក់ដោយសំដៅដល់ប្លុកក្នុងតំបន់នៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោក Woo បានបន្តថា ប្រទេសទាំងនេះមួយចំនួន ជាពិសេសវៀតណាម និងកម្ពុជាត្រូវបានគេកំណត់គោលដៅដោយសារតែពួកគេមានអតិរេកពាណិជ្ជកម្មខ្លាំងជាមួយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ហើយស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកទទួលបានធំបំផុតពីយុទ្ធសាស្ត្រ China Plus One របស់ទីក្រុងប៉េកាំង។ លោក ថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុនពីមុនធ្វើពិពិធកម្មសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់របស់ពួកគេ ដើម្បីចៀសវាងការយកពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើទំនិញពីប្រទេសចិន ដោយផ្លាស់ប្តូរទីតាំងប្រតិបត្តិការទៅកាន់ប្រទេសក្នុងតំបន់ដោយការក្លែងបន្លំប្រភពដើមនៃផលិតផលរបស់ពួកគេ។
ជាឧទាហរណ៍ អតិរេកពាណិជ្ជកម្មរបស់វៀតណាមជាមួយអាមេរិកបានកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតចំនួន ១២៣ពាន់លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ដោយតាមពីក្រោយតែប្រទេសចិន សហភាពអឺរ៉ុប (EU) និងម៉ិកស៊ិកក្នុងទំហំអតុល្យភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនជាមួយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។ បើតាម លោក Woo ថា មួយចំនួននេះអាចត្រូវបានកំណត់គុណលក្ខណៈក្រុមហ៊ុន ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងប្រទេសចិនពីមុន ដែលផ្លាស់ទីទៅប្រទេសវៀតណាម មុនពេលនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីគេចចេញពីពន្ធដែលបានដាក់ពីមុនមកលើប្រទេសចិន។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក Jayant Menon សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak ក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី បានសន្មតថាពួកគេហាក់ដូចជាផ្អែកលើចំនួនប្រាក់ដុល្លារនៃឱនភាពពាណិជ្ជកម្មដែលបែងចែកដោយចំនួនប្រាក់ដុល្លារនៃការនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក បន្ទាប់មកបានធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាលជាមួយនឹងកម្រិត ១០ភាគរយ។ លោក បានបន្តថា នេះអាចបង្ហាញពីមូលហេតុដែលបណ្តាប្រទេសឥណ្ឌូចិន ដែលជាប្រទេសក្រីក្របំផុតក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គ រងគ្រោះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែអតិរេកពាណិជ្ជកម្មខ្ពស់ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Menon បានបន្តថា ចំណុចសំខាន់គឺថាវាបំពាននិងមិនមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការធ្វើការផ្លាស់ប្តូរពាណិជ្ជកម្ម។ វាក៏នាំមកនូវអាវុធនៃគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មដល់កម្រិតខ្ពស់ថ្មី ដែលអាចបង្ខំឱ្យដៃគូពាណិជ្ជកម្មពិចារណាពីហានិភ័យមិនមែនមកពីប្រទេសចិនទេ ប៉ុន្តែមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកស្រី Joanne Lin ដែលជាសហការីជាន់ខ្ពស់ និងជាអ្នកសម្របសម្រួលនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអាស៊ាននៅវិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak របស់ប្រទេសសិង្ហបុរី បានប្រាប់ CNA ថា ប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមដែលប្រឈមមុខនឹងការយកពន្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើសពី ៤៥ភាគរយអាចឃើញការធ្លាក់ចុះនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យផលិតកម្មដែលផ្តោតលើការនាំចេញរបស់ពួកគេ។
ការធ្វើសមាហរណកម្មរបស់ពួកគេជាមួយខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ដែលផ្តោតលើប្រទេសចិនក៏អាចត្រូវរំខានដែរ។ «ជាលទ្ធផល FDI មួយចំនួនបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា ឬវៀតណាមអាចនឹងផ្លាស់ទៅប្រទេសអាស៊ានដែលមានការប៉ះពាល់ពន្ធទាបដូចជាសិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន ឬម៉ាឡេស៊ី»។ ជាការបន្ត លោកស្រី Joanne Lin។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ Menon បានកត់សម្គាល់ថា ការបង្វែរការវិនិយោគទៅកាន់ប្រទេសដូចជាសិង្ហបុរី និងម៉ាឡេស៊ីនឹងមានតិចតួច ដោយសារពួកគេមិនប្រកួតប្រជែងសម្រាប់ប្រភេទ FDI ដូចប្រទេសដទៃទៀតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ លោកបានបន្ថែមថា វាអាចមានការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងមួយចំនួនទៅកាន់ប្រទេសហ្វីលីពីន និងឥណ្ឌូនេស៊ី នៅក្នុងវិស័យដែលពឹងផ្អែកលើកម្លាំងពលកម្មកាន់តែច្រើន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពខុសគ្នានៃអត្រាការប្រាក់គឺមិនធំគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងសំខាន់ៗនោះទេ៕
ប្រភព៖ CAN
ប្រែសម្រួលដោយ៖ DM-Angkor
